Ośrodek Badań nad Kulturami Pamięci

Ośrodek Badań nad Kulturami Pamięci UJ ma przyjemność zaprosić Państwa na cykl wykładów gościnnych w ramach projektu "Performing the Past: Bystanders, Oral History and Video Testimony"*. Wszystkie wykłady odbędą się w języku angielskim.

14 maja 2018, g. 17.30
Wydział Polonistyki, ul.Grodzka 64, s. 302

Mary Fulbrook (UCL, UK): "Bystander Accounts and the Question of Complicity” 

Choć powszechnie używany, termin "bystander" jest szeroki i nieprecyzyjny oraz odnosi się na rozmaite sposoby do tych, którzy nie są ani bezpośrednimi sprawcami, ani ofiarami przemocy. Wykład ma na celu pokazanie, że trzeba skierować naszą uwagę raczej na warunki, w jakich ludzie wybierają "zachowanie bystanderów", w ten sposób często stając się współwinnymi w systemie zbiorowej przemocy. Późniejsze tłumaczenia "bystanderów", że byli jedynie niewinnymi obserwatorami, mogą bowiem okazać się wygodnym sposobem, by poradzić sobie z kompromitującą przeszłością po zakończeniu okresu przemocy.

Prof. Mary Fulbrook (University College London, Wielka Brytania): wybitna badaczka współczesnej historii Niemiec, historii nazizmu oraz dziejów Europy po Holokauście, autorka kluczowej książki o postronnych świadkach Zagłady A Small Town near Auschwitz: Ordinary Nazis and the Holocaust (2012). 

17 maja, g. 10.00

Wydział Polonistyki, ul. Grodzka 64, s. 302

Julia Creet (York U., Canada): "On the Sidewalk: Bystanders and Witnesses in a Hungarian Town"

Rekonstruując historię ocalałej z Zagłady, która próbuje zapomnieć, Julia Creet przeprowadziła wywiady z chrześcijańskimi i żydowskimi świadkami wydarzeń z węgierskiego miasteczka Székesfehérvár. Część z nich znalazła się w jej filmie dokumentalnym MUM: A Story of Silence (2008, 38 min.), inne natomiast badaczka analizowała dokładniej w eseju Na poboczu. Świadectwo i gest (tekst w załączniku). Po pokazie filmu prof. Creet poprowadzi dyskusję na temat roli postronnych jako świadków.

Prof. Julia Creet (York University, Kanada): specjalizuje się w badaniach nad pamięcią, świadectwem i gestem, zajmuje się migracjami i problemem genealogii z perspektywy antropologicznej, jest również autorką filmów dokumentalnych (MUM; Data Mining the Deceased: Ancestry and the Business of Family).

30 maja, g. 17.30

Wydział Polonistyki, ul. Gołębia 20, s. 18

Tim Cole, (U. of Bristol, UK): “Thinking Spatially about Holocaust Testimony”

Prof. Cole rozważy to, jak można myśleć o przestrzeni i miejscu, kiedy słucha się historii mówionej ocalałych z Zagłady. O jakiego rodzaju miejscach i doświadczeniach przestrzennych mówią ci, którzy przeżyli? Jakie znaczenie ma miejsce samego wywiadu oraz dystans nie tyle między "wtedy" i "teraz", ale także między "tam" i "tu"? Jakiego rodzaju strategie przestrzenne używane są przez ocalałych w ich opowieściach? I jakie możemy z tego wyciągnąć wnioski?

Prof. Tim Cole (University of Bristol, Wielka Brytania): zajmuje się geografią Holokaustu w perspektywie humanistyki cyfrowej (współautor książki Geographies of the Holocaust, 2015), "geografią przetrwania" w świadectwach ocalałych (autor Holocaust Landscapes, 2016), a także historią środowiskową Zagłady.

6 czerwca, g. 17.30 

Wydział Polonistyki, ul. Grodzka 64, s. 302

Brett Ashley Kaplan (U. of Illinois at Urbana-Champaign, USA): “James Friedman’s 12 Nazi Concentration Camps and the Photography of Witness”

Nieintuicyjne i zróżnicowane tytuły projektów fotograficznych Jamesa Friedmana mówią same za siebie: "Autoportrety z żydowskim nosem podczas błąkania się w świecie gojów", "Nadmierne ślinienie się",  "Niemal nigdy wcześniej niewidziane portrety wspaniałych ludzi", "1 029 398 papierosów". I wiele innych fascynująco dziwnych tytułów! Jego zdjęcia pokazują przede wszystkim ludzi i ich emocje. W cyklu "12 nazistowskich obozów koncentracyjnych" parada zwiedzających wchodzi w interakcję z przestrzenią traumy. Utrwaleni za pomocą aparatu wielkoformatowego 8x10, ci pamięciowi turyści w jaskrawych ubraniach patrzą bezpośrednio na nas, sprawiając, że czujemy się nie na miejscu, ale też zaciekawieni. Kiedy Friedman robił te zdjęcia w latach 80. XX wieku, nie istniała jeszcze Holokaustowa turystyka w obecnie znanej formie. Jego fotografie zdołały uchwycić współoddziaływanie ludzi z traumatycznym krajobrazem.

Prof. Brett Kaplan (University of Illinois at Urbana-Champaign, USA): literaturoznawczyni i badaczka pamięci, dyrektorka Initiative in Holocaust, Genocide, Memory Studies, autorka książki o krajobrazach Zagłady Landscapes of Holocaust Postmemory (2010).